KRETANJA ZEMLJE

35. Geocentrični sistem predstavlja shvatanje sveta u kome je Zemlja nepokretna I nalazi se u centru Sunčevog sisetama I vasione. Ptolomej – stara Grčka.
36. Heliocentrični sistem shvatanje sveta po kome se Zemlja okreće oko svoje ose I zajedno sa ostalim planetama se okreće oko Sunca.
Nikola Kopernik – Poljska – objavio knjigu 1543(210) ‘’O revoluciji nebeskih tela’’ nekoliko nedelja pred smrt da ga rimokatolička crkva ne bi progonila
Đordano Bruno – Italija – crkva ga je 1600. godine, na Cvetnom trgu u Rimu, spalila na lomači jer se nije hteo odreći svog učenja.

Rotacija Zemlje

37. Zemlja se istovremeno okreće oko svoje ose (rotacija) I oko Sunca (revolucija)
38. Rotacija Zemlje je obrtanje Zemlje oko svoje zamišljene ose.
a. Dan, 24 sata, je vremenska jedinica za koje se Zemlja jedanput obrne oko svoje ose ili napravi jednu rotaciju.
b. Posledice rotacije Zemlje su:
1. Smena obdanice I noći,
2. Prividno dnevno kretanje Sunca,
3. Razlike u vremenu:
a. 24 časovne zone, svaka po 15°geografske širine (360°:24sata)
b. Datumska granica – nalazi se duž 180. meridijana
Kada se datumska granica prelazi sa:

• Zapada na istok, od Azije prema Americi jedan isti dan se broji dva puta
• Istoka na zapad, iz Amerike u Aziju jedan dan se preskače (npr. posle petka nije subota nego nedelja).

Revolucija Zemlje

39. Revolucija Zemlje je obilaženje Zemlje oko Sunca
a. Godina je vremenski period za koji Zemlja obiđe oko Sunca.
b. Godina traje 365 dana I 6 sati. Svaka 4. Godina je prestupna (4×6)
c. Ekliptika je putanja po kojoj Zemlja obilazi oko Sunca I ima oblik elipse.
d. Srednja udaljenost Zemlje od Sunca je 149,6 mil. km.
e. Srednja brzina kretanja Zemlje oko Sunca je 30km/s.
f. Zemljina rotaciona osa je nagnuta na ravan ekliptike pod uglom 66,5°.
40. Posledice revolucije Zemlje I nagnutosti zemljine ose su:
a. Nejednaka dužina obdanice I noći tokom godine,
b. Smena godišnjih doba,
c. Izdvajanje toplotnih pojaseva.
41. Nejednaka dužina obdanice I noći I smena godišnjih doba:

21.3. proletnja ravnodnevica (obdanica i noć traju po 12 sati)
– sunčevi zraci padaju pod pravim uglom na ekvator.
– ravnomerno je osvetljena i zagrejana severna i južna polulopta.
– počinje proleće na severnoj polulopti, a jesen na južnoj.

21.6. letnjna dugodnevica (najduža obdanica na severnoj polulopti, najkraća noć)
– sunčevi zraci padaju pod pravim uglom na severni povratnik.
– više je osvetljena i zagrejana severna polulopta.
– počinje leto na severnoj polulopti, a zima na južnoj.

23.9. jesenja ravnodnevica (obdanica i noć traju po 12 sati)
– sunčevi zraci padaju pod pravim uglom na ekvator.
– ravnomerno je osvetljena i zagrejana severna i južna polulopta.
– počinje jesen na severnoj polulopti, a proleće na južnoj.

22.12. zimska kratkodnevica (obdanica je najkraća na severnoj polulopti a noć najduža)
– sunčevi zraci padaju pod pravim uglom na južni povratnik.
– više je osvetljena i zagrejana južna polulopta.
– počinje zima na severnoj polulopti, a leto na južnoj.
42. Izdvajanje toplotnih pojaseva – 5 toplotnih pojaseva
1. Žarki toplotni pojas – granice severni I južni povratnik
Najtopliji zato što sunčevi zraci jedino na njega padaju pod pravim uglom
2. Severni umereni toplotni pojas – granice severni povratnik I severni polarnik
Najtopliji leti, kada sunčevi zraci padaju od najvećim uglom, a najhladniji zimi kada sunčevi zraci padaju pod najmanjim uglom.
3. Južni umereni toplotni pojas – južni povratnik I južni polarnik
Najtopliji leti, kada sunčevi zraci padaju od najvećim uglom, a najhladniji zimi kada sunčevi zraci padaju pod najmanjim uglom.
4. Severni hladni toplotni pojas – prostire se severno od severnog polarnika
Najhladniji zato što sunčevi zraci tokom cele godine na njega padaju pod najmanjim uglom, a jedan deo godine ne padaju uopšte (polarna noć)
5. Južni hladni toplotni pojase – prostire se južno od južnog polarnika.
Najhladniji zato što sunčevi zraci na njega padaju pod najmanjim uglom